Tożsamość Miasta i Prawo Gospodarki Przestrzennej
EN City's identity and town planning law
2013
scientific article
polish
- tożsamość miasta
- system prawa
- planowanie przestrzenne wczesny kapitalizm
PL O tożsamości miasta i jego indywidualnych cechach decyduje wiele czynników - jego historia, osiągnięcia jego obywateli i jego zabytki. Ważna jest przestrzeń - jakość zabudowy i elementów zagospodarowania - architektury i pomników, unikalne założenia urbanistyczne nadające miastu jego indywidualność. Miasto, które cenimy, nie musi mieć wszystkich tych cech, bardzo rzadko się to zdarza, niekiedy wystarcza tylko jedna z nich, aby miasto było tym szczególnym miastem, które cenimy. Tożsamość współczesnego miasta jest kształtowana w istotnym stopniu przez system prawa, przez jego treść i przez merytoryczne decyzje. Prawo, a zwłaszcza planowanie przestrzenne, kształtuje miasto, decyduje czy akceptujemy jego formę i program, także jesteśmy gotowi się z nim identyfikować, do niego wracać i w nim przebywać. Jest to nasza przestrzeń. W Polsce mamy obecnie do czynienia z urbanizacją wczesnej fazy kapitalizmu, formalnie konstytucja i ustawy nakładają na państwo wiele zadań, również troskę o ład przestrzenny i przestrzeganie zasad zrównoważonego rozwoju. W polskim prawie nie zdefiniowano interesów publicznych, zmniejszono znaczenie planowania przestrzennego i kontroli procesów urbanizacyjnych. Miastem rządzą grupy interesu zainteresowane zyskiem i osłabianiem kontroli publicznej, towarzyszy tym działaniom ideologia neoliberalizmu w niesłychanie prymitywnej odsłonie. Usunięcie wad prawa regulującego przebieg procesów przestrzennych będzie trudnym zadaniem politycznym następnych lat, ale bez jego naprawy tożsamość polskich miast będzie zanikać.
EN Town identity creates several factors - its history, achievements of its residents, monuments and traditions. Important is architecture and urban spaces of town, its monuments and unique composition of its urban landscape - create its uniqueness. We are ready to accept the town which has some of these features, a few is enough and the town is 'ours'. Town identity is created, in the great extent by law, by its regulations and its substantial content. The law and especially urban planning law, which creates the land use and urban space, factually decided if we are ready to accept the form and the content of the town, ready to accept the town as our place of good life. Urbanization of Poland, its rules and effects is comparable to the urbanization of early capitalism era. The legal system formally imposes several obligation on public authorities, among others a creation of spatial order and meeting the requirements of sustainable development. But it is only a theory, Polish law after 1989 liquidated obligatory planning and urbanization control is practically nonexistent. The urban development is ruled by social pressure groups aimed at the profit maximization. Public control of urban issue is weak and ineffective, liberal ideology dominates. The very precondition of successful protection of town's and urban space identity is the reform of Polish urban planning law, but it will be a very challenging, political task. It will takes many years yet.
57 - 69
3