Pojazd zabytkowy – jeździć czy nie jeździć?
[ 1 ] Instytut Konstrukcji Maszyn, Wydział Inżynierii Mechanicznej, Politechnika Poznańska | [ P ] pracownik
EN Vintage vehicle – To drive or not to drive?
2024
rozdział w monografii naukowej / referat
polski
- samochód zabytkowy
- historyczny
- eksploatacja
- procesy starzeniowe
- vintage car
- historic car
- operation
- aging processes
PL Na podstawie analizy różnorodnych źródeł popularyzujących motoryzację zabytkową oraz doświadczeń własnych przedstawiono dwa obszary argumentów przemawiające za stosowaniem szczególnego typu ograniczonej eksploatacji pojazdu zabytkowego. Pojazd zabytkowy jest nośnikiem wartości edukacyjnej i promocyjnej, która wynikać może z samego faktu jego użytkowania w przestrzeni publicznej. Pojawienie się tych pojazdów (zabytków techniki) w otoczeniu ludzi w normalnych sytuacjach życiowych lub na pokazach, takich jak przejazdy czy konkursy elegancji w ramach zlotów pojazdów zabytkowych, powoduje, że świadomość rozwoju techniki samochodowej dociera do ludzi bez konieczności znalezienia specjalnej chęci i czasu na wizytę w muzeum lub uczestnictwo w zlocie pojazdów zabytkowych. Tworzenie się w efekcie społeczności miłośników rajdów samochodów zabytkowych ma znaczenie dla integracji społecznej. Znane są także argumenty techniczne przemawiające za zapobieganiem uszkodzeniom towarzyszącym bezruchowi pojazdów. Znaczenie techniczne przemyślanej, minimalnie wymaganej eksploatacji związane jest z procesami destrukcyjnymi zachodzącymi w płynach eksploatacyjnych oraz materiałach, z jakich wykonano elementy pojazdów. Procesy te często zachodzą na ich powierzchniach, gdy nie funkcjonują one w warunkach zakładanych podczas normalnej, przeciętnie intensywnej eksploatacji, do której były projektowane. Analiza potencjalnych korzyści i ewentualnych zagrożeń związanych z tymi zjawiskami umożliwiła w konkluzji pracy sformułowanie wytycznych dla racjonalnej eksploatacji pojazdów zabytkowych, pozwalającej łączyć zalety zarówno po stronie społecznej, jak i technicznej.
EN Based on the analysis of various sources popularizing vintage motoring and personal experiences, two areas of arguments for a special type of limited operation of vintage vehicles are presented. On one hand, a vintage vehicle carries educational and promotional value, which can arise from its use in public spaces. The presence of these vehicles (technological monuments) in public view increases awareness of the development of automotive technology, without requiring people to make a special effort to visit a museum. The formation of communities of vintage car rally enthusiasts also plays a significant role in social integration. There are also technical arguments for preventing damage associated with the immobility of vehicles. Well-designed, minimal operation is important to counteract the destructive processes occurring in operational fluids, materials from which the vehicle components are made, and on their surfaces when they are not functioning under the conditions assumed during their normal, average-intensity use, as originally designed for daily use. The analysis of potential benefits and possible risks associated with these phenomena helps formulate guidelines for the rational operation of vintage vehicles in the conclusion of the chapter, enabling the combination of advantages in both social and technical terms.
369 - 385
20