Ocena stanu substancji smarujących podczas eksploatacji pojazdów zabytkowych
[ 1 ] Instytut Maszyn Roboczych i Pojazdów Samochodowych, Wydział Inżynierii Lądowej i Transportu, Politechnika Poznańska | [ P ] employee
EN Assessment of the condition of lubricants during the operation of vintage vehicles
2024
chapter in monograph
polish
- stan oleju
- lepkość kinemtatyczna
- temperatura zapłonu
- temperatura płynięcia
- oil condition
- kinematic viscosity
- flash point
- pour
- point
PL Eksploatacja pojazdów zabytkowych i historycznych to współcześnie istotna problematyka inżynieryjna dotycząca obiektów technicznych znajdujących się zarówno w zbiorach muzealnych, jak i kolekcjach prywatnych. Jest to bardzo istotne, gdyż liczba dostępnych pojazdów spełniających kryteria ich kwalifikowalności do klasy zabytkowych (co najmniej 30 lat, 15 lat od zakończenia produkcji) lub historycznych (co najmniej 40 lat) jest stosunkowo duża i będzie utrzymywała trend rosnący (masowa produkcja w drugiej poł. XX wieku). Zarówno ze względów technicznych, jak i socjologicznych ważne jest utrzymywanie pojazdów zabytkowych w gotowości operacyjnej pozwalającej na ich ekspozycję w rzeczywistych warunkach pracy. To z kolei wiąże się z koniecznością prowadzenia odpowiednich czynności serwisowych, dzięki którym możliwe jest ich utrzymanie we właściwej kondycji. Podstawową trudnością jest tutaj fakt, że charakter użytkowania pojazdów zabytkowych ma zwykle nieregularny charakter, odznaczający się długimi okresami postoju oraz krótkimi, ale dynamicznymi okresami eksploatacji. Z konserwatorskiego punktu widzenia jest zatem szczególnie istotne, aby posiadać wiedzę dotyczącą procesów starzenia się materiałów eksploatacyjnych (np. środków smarowych) w pojazdach zabytkowych w kontekście innym niż normalne, codzienne użytkowanie. Biorąc pod uwagę powyższe problemy, w tym rozdziale poruszono wątek parametrów, jakimi powinno posługiwać się w aspekcie kontroli stanu materiałów eksploatacyjnych, i zadań, jakie są przed nimi stawia ne w kontekście ochrony zabytkowych obiektów technicznych. Aby wiedza ta miała utylitarny charakter, zaprezentowano także propozycję zestawu testów pozwalających na stosunkowo prostą i ekonomiczną ocenę stanu środków smarowych, potencjalnie użytkowanych w węzłach kinematycznych pojazdów. Słowa kluczowe: stan oleju, lepkość kinematyczna, temperatura zapłonu, temperatura płynięcia.
EN The operation of vintage cars and historic vehicles is currently a significant engineering issue related to the technical objects found in both museum and private collections. This is important because there is a relatively large number of available vehicles that qualify as old (at least 30 years old, 15 years from the end of production) or vintage (at least 40 years old), and this number will continue to grow due to the mass production in the second half of the 20th century. It is important to keep historic vehicles in operational condition for both technical and sociological reasons so that they can be seen in real working conditions. To do this, appropriate servicing activities are required to maintain them in good condition. However, the nature of the use of historic vehicles is usually irregular, with long periods of inactivity and short periods of operation. Therefore, it is crucial to know the aging processes of consumables such as lubricants in historic vehicles, which are not used regularly. Given the above problems, this chapter discusses the parameters that should be used in the aspect of controlling the condition of consumables and the tasks that they face in the context of protecting historic technical objects. To make this knowledge utilitarian, a set of relatively simple and economical tests was also proposed.
387 - 399
20