EN Revitalisation of the Royal and Imperial Route in Poznan Against Transformation's Background of the Historical Areas of European Towns

polski

PL Śródmieście Poznania utraciło w ciągu 7. lat 20 tys. mieszkańców. Pustostany rzucają się w oczy, a cały obszar podlega dekapitalizacji powierzchni mieszkaniowej i segregacji społecznej. Proces ten można nazwać swoistą zapaścią zabytkowych obszarów Poznania w aspekcie przestrzenno-strukturalnym, społecznym i również gospodarczym. Dzielnice dotknięte zjawiskiem degradacji: Ostrów Tumski, Chwaliszewo, Śródka, są współcześnie przedmiotem rewitalizacji. Kluczem do ich skutecznej odnowy jest zrozumienie (rozpoznanie) pierwotnej przyczyny upadku i dezintegracji obszaru. Odkrycie tej przyczyny jest możliwe dzięki wcześniejszej analizie rozwoju miasta i jej porównawczemu zestawieniu ze stanem współczesnym. Porównanie planów ukazuje katastrofę przestrzenną, która leży u podstaw degradacji najstarszego fragmentu miasta, spowodowaną: realizacją trasy W-Z (chwaliszewskiej) i regulacją Warty. Te decyzje przerwały związki przestrzenne, które wytworzyły się w ponad 900-letnim rozwoju Poznania. Zniszczone zostało jedyne połączenie dzielnic pod postacią staromiejskiego Traktu integrującego przez wieki najstarsze przestrzenie życia miejskiego: rynki, place targowe, place reprezentacyjne, główne ulice. Gdy Chwaliszewo, Ostrów Tumski i Śródka straciły wzajemne połączenie i zostały odseparowane wielopasmową arterią od miasta lewobrzeżnego, zaczęły obumierać, popadając w coraz większe zapomnienie. Od roku 2005 są one przedmiotem programu rewitalizacji opartego na pomyśle odtworzenia Traktu. Propozycje zawarte w Miejskim Programie Rewitalizacji oraz w Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania - prawomocnych dokumentach - mają doprowadzić do ożywienia Traktu i wzbogacenia przez to programu turystycznego miasta. Jednak analiza wyników kolejnych opracowań konkursowych i porównanie z ustaleniami MPR i Studium prowadzi do wielu wątpliwości. Założony warunek skutecznej rewitalizacji Traktu polegający na przywróceniu jego historycznego przebiegu jest możliwy do osiągnięcia jedynie po likwidacji trasy W-Z. Teza ta została wyprowadzona na podstawie przeprowadzonych badań i jest również potwierdzona najczęściej proponowanymi w wielu pracach konkursowych rozwiązaniami. Nie znajdują one jednak odzwierciedlenia w MPR i Studium. Zatem nie jest możliwe odtworzenie Traktu prawidłowo funkcjonującego bez zniesienia tej bariery. Brak ujęcia powyższego warunku w planie miasta i strategii jego rozwoju nie przyniesie pozytywnych - pełnych efektów rewitalizacji. Popierają to również wyniki analizy programów rewitalizacji zespołów staromiejskich innych miast europejskich, w których pierwszorzędne znaczenie ma powrót do związków i wartości przestrzennych wykształconych w historycznym rozwoju miasta. W tym celu likwiduje się bariery przestrzenne, przywraca przestrzenie publiczne ludziom (pieszym), eliminuje komunikację kołową. W takim świetle rewitalizacja Traktu proponowana w oficjalnym programie jest niekonsekwentna i rodzi ryzyko braku pełnego powodzenia, pomimo wielu słusznych postanowień. Ostatecznie program będzie można ocenić za co najmniej kilkanaście lat, gdyż realizacja programu jest przedsięwzięciem wieloletnim, wymagającym determinacji i konsekwencji w ustalaniu priorytetów przez kolejne kadencje władz.

EN The population of the Poznan City Centre has decreased by 20,000 inhabitants over 7 years. The uninhabited flats stand out and whole area is affected by decapitalisation of the housing area and social segregation. From the spatial, structural, sociological and economical points of view, this process might be called a kind of decline of the historical areas of Poznan. Nowadays, districts affected by deterioration, i.e. Ostrów Tumski, Chwaliszewo, Śródka, are a subject of revitalisation. Understanding (recognition) of the primary causes of the area decline and disintegration is the key to effective restoration of these areas. Determination of the cause is possible only after previous city development analysis and comparing it with the current state. Map comparison shows a spatial disaster, which underlies the degradation of the oldest part of the city, caused by construction of the 'E-W Route (chwaliszewska)' and the management of the Warta River. These decisions broke the spatial relations which were created over the 900 years of development of the city of Poznan. The only link between the districts, an old town route over centuries consolidating the oldest areas of urban activity: markets, marketplaces, representative squares, and high streets, has been destroyed. When the interrelated links between Chwaliszewo, Ostrów Tumski, and Śródka, disappeared and the districts were separated from the city on the left hand side of the river by the multi-lane highway, the areas started to deteriorate and sink into oblivion. Since 2005, they have been a subject of the program of revitalisation based upon the idea of the Route restoration. Ideas included in the City's Revitalisation Programme and the Study on the conditions and directions of City of Poznan spatial development - legal documents - are to revitalise the Route and enrich the tourist offer of the city. However, after analysing the findings of further competition studies and comparing them with the City's Revitalisation Programme and the Study many questions have arisen. The agreed condition of the effective revitalisation of the ancient Route, which was to restore its historical location, is possible only if the 'E-W Route' is closed. This assumption has been based on studies performed, and was confirmed by the solutions most frequently suggested in many competition studies. Yet, the City's Revitalisation Programme and the Study do not reflect them. Therefore, properly functioning historical Route restoration is not possible without removing this barrier. The outcome of the revitalisation will not be fully positive if this condition is omitted by the map and development plan of the city. This is also confirmed by the results of the analysis of the revitalisation plans of other European cities' old towns, where returning to the spatial relations and values, developed over the period of historical development of the city, is of vital importance. In order to do it spatial barriers are removed, public areas are reopened for the people (pedestrians), and the traffic is banned. In this light, the Route revitalisation suggested by the official program is inconsistent and, despite many right decisions, may result in the program not to be fully successful. After all, the assessment of the programme will be possible after at least a dozen or so years, as the realisation of the programme will take many years; it requires from subsequent governments determination and consistency when prioritising.

177

DrOIN 1038

to200851123

brak uprawnień do pobrania pliku

archiwum

Jacek Gyurkovich

Robert Ast

rozprawa doktorska

Poznań, Polska

18.03.2008