A Contribution to the Knowledge of Synergy in Tribology Systems
[ 1 ] Instytut Maszyn Roboczych i Pojazdów Samochodowych, Wydział Inżynierii Lądowej i Transportu, Politechnika Poznańska | [ P ] pracownik | [ E ] pracownik emerytowany
PL Przyczynek do wiedzy o synergii w układach tribologicznych
2022
artykuł naukowy
angielski
- tribology
- tribocorrosion
- friction
- corrosion
- wear
- synergy
- tribologia
- tribokorozja
- tarcie
- korozja
- zużycie
- synergia
EN The article contains information about the knowledge of synergism in tribology systems. Two examples of analyses of synergism in tribology systems are presented in the article. In the first example, the interaction coefficient (synergy coefficient) was used to evaluate a set of engine and gear oils composed of special lubricating (surface-active) additives to improve the galling load – a measure of boundary layer strength, evaluated on a 4-ball apparatus. Using the interaction coefficient, a 12-element set of oils (compositions) was "separated" into three groups: synergism with additives (KS>1), sometimes strong, at Ks=2, neutral interaction (KN=1), antagonism with additives (KA<1). Analysis of test results using the synergism coefficient also makes it possible to select the optimal additive concentration in commercial oil. In the second case, a three-factor system was analysed, in which the resultant (undesirable) characteristic was a measure of mechanicalcorrosion- abrasive wear of metal parts. In specially designed experiments, the components of total wear derived from the three underlying factors (mechanical, corrosion and environmental), and the interaction between them was determined. The contribution of the sum component of the mechanical-corrosion-abrasive interactions was found to range from 40 to 50% of the total wear (at 50%, there is a strong synergism KS=1).
PL Artykuł zawiera informacje mające uzupełnić wiedzę o synergizmie w systemach tribologicznych. Przedstawiono dwa przykłady analiz synergizmu w układach tribologicznych. W pierwszym z przykładów posłużono się współczynnikiem oddziaływania (współczynnikiem synergii) do oceny zbioru olejów silnikowych i przekładniowych, które komponowano ze specjalnymi dodatkami smarnościowymi (aktywnymi powierzchniowo), w celu poprawy tzw. obciążenia zatarcia – miary wytrzymałości warstwy granicznej, ocenianej na aparacie 4-kulowym. Posługując się współczynnikiem oddziaływania rozdzielono 12-elementowy zbiór olejów (kompozycje) na trzy grupy wykazujące: synergizm z dodatkami (KS>1), niekiedy silny, przy KS=2, współdziałanie neutralne (KN=1), antagonizm z dodatkami (KA<1). Analiza wyników badań przy pomocy współczynnika synergizmu pozwala również dobrać optymalne stężenie dodatku w oleju handlowym. W drugim z przypadków analizowano system trójczynnikowy, w którym cechą wynikową (niepożądaną) była miara zużycia mechaniczno-korozyjno-ściernego elementów metalowych. W specjalnie zaprojektowanych eksperymentach wyznaczono składowe zużycia całkowitego pochodzące od trzech czynników bazowych (mechanicznego, korozyjnego i środowiskowego) oraz od interakcji między nimi. Stwierdzono, że udział składowej sumarycznej oddziaływań interakcyjnych mechaniczno-ścierno-korozyjnych wynosi od 40 do 50% zużycia całkowitego (przy 50% występuje silny synergizm Ks=1).
95 - 101
CC BY-SA (uznanie autorstwa - na tych samych warunkach)
otwarte czasopismo
ostateczna wersja opublikowana
w momencie opublikowania
publiczny
70